Malaklı köpekleri, 1650'li yıllardan beri ırkını saf ve temiz olarak sürdürmüşlerdir. Neredeyse atalarımız kadar uzun yaşamışlardır. Genel olarak İç Anadolu bölgesinde yaşayan ve yetiştirilen bu köpekler, bölge halkı için vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. Malaklı köpekleri, kimi zaman koyun sürülerinin, kimi zaman evlerde, kimi zaman da sahibine yol arkadaşı olarak yanında bulunan bekçi ve çoban köpeğidir. En eski köpek ırkı olan bu köpekler, Türkiye'de bulunan çoban köpeği ırkının en büyüğü olup diğer ırklara göre fiziki olarak daha iri bir yapıya sahiptirler. Kangala benzerler, fakat aralarında farklar vardır. Mesela; Malaklı köpekleri, kangaldan daha iridir. Malaklı köpeklerinde bariz bir alın çıkıntısı vardır. Göz altlarında sarkma yoktur ve kemikleri iridir.

Malaklı köpekleri; boz karabaş, ala ve az sayıda da olsa çapar malaklı türlerine sahiptirler. Erkek ve dişi malaklı köpekler, fiziki olarak kendi içlerinde farklı özellikler gösterirler. Dişilerde ortalama omuz başı yüksekliği; 70 ile 75 santimetre arasında olup ortalama ağırlıkları, 65 ile 80 kilogram arasında değişir. Erkeklerde ise omuz başı yüksekliği; 85 ile 90 santimetre arasında olup ağırlıkları 70 ile 110 kilogram arasında değişmektedir. Malaklı köpeklerin ortalama ömürleri, 5 ile 20 yıl arasındadır. Büyüme dönemleri 24 ay, fiziksel olarak gelişim süreleri ise 3.5 yıldır. Gelişim süreçlerinde beslenmeleri için günlük olarak yemekleri; arpa unu, kemik suyu, süt ve bir tane yumurtanın karışımından yapılmaktadır. Sağlıklı olarak büyümeleri için, yavruluk dönemlerinde gençlik aşısı, iç ve dış parazit aşısı ile kuduz aşılarının veteriner aracılığıyla yapılması önem arz etmektedir. Malaklı köpeklerinin insanlara karşı saldırgan davranışları yoktur. Eğer yavruluk dönemlerinden itibaren sahibi tarafından iyi eğitilirse, edinmiş oldukları alışkanlıklara göre davranırlar.

Malaklı köpeklerinin diğer önemli özelliği ise kafa yapılarıdır. Gözlerinin üst ve alt kapakları düşük, göz altlarının kızıllığı görünür. Ağızlarında ise dudak kenarları dışa doğru, üst dudakları ise aşağıya doğru sarkmaktadır. Alın kısmından aşağı doğru iki göz hizasından başlayarak, ağızlarının üst bölümüne inen kırım dikliği, bu köpek ırkında aranan en önemli özelliktir. Kafa yapısına göre malaklı köpeğinin ağız yapısı daha kısadır. Kulakları kafa yapısına göre iri ve siyah olup boyun kısmında ise gerdanları vardır. Ön taraftaki göğüs kısmı, fiziki yapısına göre geniştir. Bilekleri kalın, arka ayakları ise mahmuzludur. Malaklı köpekleri bu özellikleri ile bir aslanı andırmaktadır. O derece heybetli görünürler. Kuyruk şekilleri kamçı, L ve kıvrık olmak üzere üç çeşittir. Çoğunlukla kısa tüylüdür. Az da olsa uzun tüylü olanlarına rastlamak mümkündür. Bu köpekler genelde mandıracılığın olduğu ve büyükbaş hayvan yetiştirilen bölgelerde yetiştirilir.

İri olmalarının hem avantajları hem de dezavantajları bulunmaktadır. Dezavantajı; saatlerce bir kurdun peşinden gidemezler. Avantajı ise; çok iyi koruyucudurlar. İri görüntüsünden dolayı görenleri zaten korkutmaktadır. Ancak görüntülerinden ziyade çok sevecen, ılımlı ve dostane köpeklerdir. Ayrıca malaklı köpekleri eğitmek için elverişli değillerdir. Çünkü yabani kalma eğilimindedirler. İnsanların arasına girmeyip hep doğada kaldıkları için çok fazla eğitilemezler. Daha güçlü olmalarını isterseniz küçük bir bahçede kalmaları etkili olmaz. Büyük bir alan gerekir. Aynı zamanda çok iyi beslemeniz gerekir ki, istediğiniz gibi güçlü bir malaklı köpeği elde edebilesiniz.

Malaklı köpeklerinin sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmeleri için özel bir bakım gereklidir. Gelişim süreçlerinde günlük besin ihtiyaçları özenle karşılanmalıdır. Yavruluk dönemlerinde uygulanan aşılar ve düzenli veteriner kontrolleri, hastalıkları önlemede önemli rol oynamaktadır. Ayrıca, geniş ve açık alanlarda hareket etmeleri sağlanmalıdır. Bu köpekler, doğal yaşam alanlarında daha mutlu ve sağlıklı olurlar. Beslenme konusunda ise protein ve vitamin açısından zengin gıdaların verilmesi önerilir.

Malaklı köpekleri, tarih boyunca sadık bekçi ve çoban köpekleri olarak bilinirler. Fiziksel özellikleri ve karakteristik yapıları ile dikkat çeken bu köpekler, doğru bakım ve eğitim ile mükemmel birer dost ve koruyucu olabilirler. Bölge halkı için vazgeçilmez bir unsur olan malaklı köpekleri, doğru eğitim ve bakım ile uzun yıllar sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilirler.