Köpek ırkı, Köpekgiller familyasına ait bir hayvan cinsidir. Dünya üzerinde yaklaşık olarak 400'den fazla köpek cinsi yaşamaktadır. Köpekler etçil ve memeli hayvanlardır. Bu özellikleri, onlara güçlü bir yapı kazandırmıştır. Köpekler, aile olarak boz kurdun bir alt türüdür. Dünyada en çok beslenen evcil hayvanlar köpeklerdir. Dünya üzerinde 400 köpek cinsinden yaklaşık 4 milyon adet köpek bulunmaktadır.

Köpekler, 200 bin yıldır insanoğlunun en sadık dostlarıdır. Bu dostluk, köpeklerin her türlü ortamda kullanılmasına olanak sağlamıştır. Köpekler, insanlarla yaşamaya alışmış ve onları kendilerinin lideri olarak görüp komutlarını yerine getirmiştir. İlk tür olarak evcilleştirilen av köpeği, insanların avcılık yaptığı çağlarda onlara yardımcı olmuştur. Hayvancılığın gelişmesiyle birlikte çoban köpeği cinsi evrimleşmiş ve çobanların yardımcıları olmuştur. Günümüzde ise köpekler daha çok süs ve sosyal statü amacıyla beslenmektedir.

Dünya üzerinde bulunan yüzlerce köpek cinsi, genetik özellikleri bakımından birbirlerinden farklıdır. Derileri çok renkli, kimileri tüylü, kimileri ise tüysüz olan köpekler; genetik olarak insan ihtiyaçlarına göre şekillenmiştir. Bu durum, köpeklerin insanoğlunun hizmetine adapte edilmesinin bir göstergesidir. Ayrıca birbirinden o kadar farklı köpek cinsi vardır ki, cinslerin birbirinin akrabası olduğuna inanmak güçleşmiştir.

Köpek cinslerinin kromozom sayıları birbirine eşittir. Tıpkı insanlardaki gibi anne ve babadan birer çift olmak üzere 78 kromozoma sahiptirler. Bu, köpeklerin anne ve babalarına benzemelerinin sebebidir. Örneğin, bir Sivas Kangal cinsinin babası güçlü, annesi ise renk olarak güzel ise, köpek babasından gücünü, annesinden rengini alır. Bu da köpek üreticiliğinde tür ıslahına olanak tanır. Bütün köpek cinslerinde 319 kemik bulunur. Kas yapıları ise insanoğlundan farklı olarak vücudun alt ve üst tarafına eşit olarak dağılmıştır. Bu kas dağılımı, köpeklere hızlı koşma ve tehlike anında çevik bir şekilde saldırma yeteneği kazandırır. Ancak bu hızı kullanırken insanlar gibi ayaklarının üzerinde değil, parmaklarının üzerinde yürümeyi tercih ederler.

Köpekler 42 adet dişe sahiptir. Bu dişlerini büyüme evresinde tamamlarlar. Tıpkı insanlardaki gibi küçük yaşlarda süt dişleri oluşur, daha sonra bu dişler dökülür ve kalıcı dişleri çıkar. Bütün yırtıcı hayvanlarda olduğu gibi, köpeklerde de kuvvetli azı dişleri bulunur. Bu dişler çıkarken köpekler genellikle saldırgan davranışlar sergilerler; bunun sebebi diş çıkarma sürecinde yaşadıkları sancıdır.

Dünya üzerinde bulunan yaklaşık 400 köpek cinsi, deri yapısı olarak çok çeşitli renklere ve tüylere sahiptir (Tüysüz cinsler de mevcuttur). Bu deriler, hayvanın vücut ısısını dengede tutan bir mikro klima ortamı sağlar. Köpeklerin vücut ısıları, insan vücut ısısına oldukça benzerdir.

Köpekler memeli hayvanlar grubuna girer. Bazı köpek cinsleri 8 meme başına sahipken, bazıları 7 meme başına sahiptir. Bu değişim cinslere göre farklılık gösterir. Yavrulamış bir anne köpek, yaklaşık olarak 7 hafta boyunca yavrularını bu memeler yardımıyla emzirerek besler.

Yavru köpekler sağır ve kör doğdukları için anne köpek, onları bir sepette doğurur ve koruma altına alır. Anne köpeğin bu davranışı, insanlarda olduğu gibi analık duygusundan kaynaklanır. Köpekler gelişimlerini sürdürdükçe cesaret davranışı göstererek sepetten dışarı çıkarlar. Daha sonraki evrede birbirlerine ısınıp arkadaşlık ve kardeşlik duygusu ile birbirleriyle şakalaşırlar ve birbirlerini korurlar. Daha sonraki evrede aileden teker teker ayrılıp kendi yaşamlarını sürdürme davranışları gösterirler. Köpekler, cinslerine göre genetik olarak işlenmiş kodlarına uygun olarak üzerine düşen görevleri yapma davranışı sergilerler. Evcilleştirilen hayvanlar, sahiplerinin emirlerine itaat davranışı gösterirler. Bu itaatler sırasında köpekler iletişimi de öğrenerek insanlara veya düşmanlarına havlayarak, hırlayarak cevap verirler. Köpek cinslerinin hepsi, atalarından gelen özelliklerle sürü psikolojisine sahiptirler. Bu sürü psikolojisinin köpekler üzerindeki en büyük etkisi sahiplenme duygusudur. Bu duygu ile köpekler, idrarları ile bölge işaretleyerek o bölgenin kendilerine ait olduğunu belirlerler. Bu anlayış, köpek cinslerinde liderlik güdüsünün olduğunu gösterir. Bir köpeği eğitmek isterseniz, yavruyken onu alıp liderin siz olduğunuzu kanıtlamanız, köpeğin eğitiminde size daha çok yardımcı olacaktır.

Köpek cinsleri 7 ana çeşitten oluşur:

Köpekler yukarıda saydığımız gibi 7 ana kola ayrılır. Bunun nedeni, köpek türlerinin görevlendirilmeleri ve genetik özellikleridir. Örneğin, bir kurt köpeği, atası kurdun özelliklerini fazlasıyla taşır. Çok iyi iz sürer, sezgileri iyidir, koku alma duyusu gelişmiştir ve eğitimlere en kolay cevap veren türdür. Örneğin, bir Alman Kurdu, Emniyet Müdürlüğü personelleri tarafından verilen 2 yıllık bir eğitim sonrasında K-9 cinsi bir köpek olarak evcilleştirilip görevlerde kullanılır. Bu görevler sırasında K-9'a öğretilen her türlü bilgi ve beceri, deneme ve yanılma yöntemiyle öğretilir. Bu eğitim sırasında öğrenilen bilgiler, arama kurtarma, uyuşturucu ve bomba imha merkezlerinde kullanılır. K-9 en sık olarak Asayiş Şube Müdürlüğü, Narkotik Şube Müdürlüğü, Terörle Mücadele Şube Müdürlüklerinde ve çevik kuvvet polislerinde kullanılır. Suçla mücadelenin en büyük temsilcisi olan köpek cinsi K-9'dur.